De twee activiteiten zijn de 'Monitoring van prestaties van elektrische bussen' en de 'Peek-shaving van elektriciteit door de opslag in tweedehands batterijen'.

Op deze twee activiteiten heeft de provincie Utrecht met meerdere stakeholders onderzoek gedaan. Het doel is om de resultaten mee te kunnen nemen in de aanbesteding van de nieuwe concessie voor Openbaar Vervoer van 2025-2035. Daarin zullen 425 elektrische bussen in 2028 in de regio Utrecht operationeel zijn. Dit zijn activiteiten in de laatste fase van het Interreg project eBussed. De Hogeschool Utrecht was hierbij betrokken vanuit de monitoring.

Ook hebben de Provincie Utrecht, Hogeschool Utrecht, vervoersbedrijf Qbuzz en kenniscentrum CROW gewerkt aan het verkrijgen van meer inzicht in kostenbesparingen en het voorkomen van congestie op het elektriciteitsnet. Alle stakeholders willen ervaring opdoen met de technologie, (het voorkomen van) netcongestie en leren van businesscases voor slim laden.
 

Monitoring ebussen

Provincie Utrecht bereidt de OV-Tender Concessie 2025-2035 voor. Bij de aanbesteding van het Openbaar Vervoer (OV) in Nederland gaat het om het verlenen van de concessie voor het OV voor een bepaalde periode. Dit is inclusief de aanschaf van bussen en het exploiteren van het OV. Er worden langjarige afspraken gemaakt, waar het bedrijf dat de vergunning krijgt zich aan moet houden en gedurende die periode is er publiek toezicht. Dit betekent dat gedurende de concessieperiode een hoog niveau van communicatie nodig is tussen provincie en vervoerders. Met name over de beleidsdoelen voor 2028 -100% Zero Emission OV- en operationele ZE-doelen volgens de plan-do-check- act-cyclus.

Gegevens over prestaties van de e-bussen zijn beschikbaar bij de vervoerder zelf, op regionaal niveau en op landelijk niveau. Bijvoorbeeld over het geplande gebruik van e-bussen versus het werkelijke gebruik, of het totaal aantal kilometers dat alle bussen (diesel of elektrisch) hebben gereden, was het zoals gepland? Om de gegevens, bijvoorbeeld over de CO2-uitstoot, van de regio te vergelijken met de rest van Nederland is een tool van kenniscentrum CROW gebruikt.

Het kenniscentrum CROW heeft een handige online tool, zie hieronder, met landelijke en regionale gegevens over CO2-uitstoot en energieverbruik. Het geeft een uitgebreide benchmark om inspanningen en resultaten te vergelijken met die van andere regio's. Het is mogelijk om van elke regio een apart rapport te genereren.

De resultaten leiden tot een nieuw Utrechts Monitoringplan, een nieuw dashboard voor OV dat nu operationeel is en heeft geleid tot nieuwe afspraken over de dagelijkse monitoring door OV-bedrijven.

Peek shaving met opslag van energie op het ebus depot Remiseweg

Nederland kampt met een netwerkcongestieprobleem. De oplossingen uit deze pilot kunnen bijdragen aan nieuwe kennis bij alle betrokken stakeholders. Dat zou goed zijn voor de verdere opschaling van e-bussen en andere vormen van electrisch vervoer. Dus eigenlijk voor de hele energietransitie opgave in Nederland.

Stakeholders Provincie Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universiteit Utrecht, gemeente Utrecht, veiligheidsregio Utrecht (VRU), netbeheerder Stedin en vervoerder Qbuzz (U OV) hebben samengewerkt aan deze pilot. Er zijn batterijen uit oude e-midibussen gebruikt en deze hebben een tweede leven gekregen om energie op te slaan.

Het project heeft enige vertraging opgelopen, doordat de realisatie van een proefopstelling op de e-busremise meer tijd en moeite kostte dan verwacht. Bij het oponthoud speelde veiligheid een grote rol, want begin januari 2023 brak er brand uit bij busremise Westraven. Dat maakte alle stakeholders alert op de omstandigheden waaronder de accu's moeten worden ondergebracht: brand veiligheid is een relevant issue.

Alle stakeholders zijn geïnteresseerd in de uitkomsten van de pilot. Dit komt doordat deze kennis bij positieve uitkomsten kan worden gebruikt voor verdere uitrol en opschaling. Denk bijvoorbeeld aan e-freight verkeer en netcongestieproblemen. De testopstelling is gerealiseerd, het testen moet nog plaatsvinden. De resultaten worden verwacht in Q3 van 2023. De provincie Utrecht zal de resultaten beschikbaar stellen voor geïnteresseerden.
 

Voor meer informatie over de activiteiten rondom eBussed kunt u contact opnemen met Marjoke de Boer.