Energietransitie is onderdeel van complexe maatschappelijke transformatie

26-08-2019

De energietransitie is een uitdagende opgave en onderdeel van een veel grotere maatschappelijke transitie. Dat stelde dr. ir. Mieke Oostra, lector Nieuwe Energie in de Stad, tijdens haar openbare les op 9 juli, getiteld: Nieuwe energie.

Niemand kan er meer omheen: we lopen tegen de grenzen van onze planeet aan. Natuurlijke bronnen raken uitgeput, het klimaat verandert. “Als we op de huidige koers doorgaan, zal het gebied waar we als mensheid goed uit de voeten kunnen flink inkrimpen”, stelt Oostra. En dat terwijl de wereldbevolking voorlopig nog groeit.

De afgelopen jaren zijn er veel mijlpalen bereikt op weg naar een energieneutrale gebouwde omgeving. Oostra: “Technisch zijn we in staat om ons van een onbezorgde toekomst te verzekeren als het gaat om de energietransitie in de gebouwde omgeving. Daarnaast is inmiddels duidelijk dat het ook economisch zin heeft. Acteren is nu economisch gezien veel verstandiger dan niets doen. Rationeel gezien staat hiermee niets in de weg om de plannen uit te voeren.”

Denk aan de eindgebruiker
Alleen: het probleem is niet alleen van technologische aard. Zo zijn veel bouwoplossingen nog lang niet zo duurzaam als ze zouden kunnen zijn. Om zoveel mogelijk dezelfde prestaties en ervaring te bieden als gebruikers gewend zijn, worden er soms toch nog stoffen gebruikt die slecht zijn voor het milieu. Zoals gifstoffen om algengroei op milieuvriendelijke geveldelen tegen te gaan, puur uit esthetisch oogpunt. Ook wordt bij de ontwikkeling van nieuwe componenten onvoldoende rekening gehouden met de eindgebruiker. “Een bekend voorbeeld zijn bedieningspanelen voor mechanische woningventilatie. Als je de ventilatie moet instellen in de keuken als je gaat douchen, is het misschien niet vreemd dat de bewoner er niet aan denkt om de ventilatie op de juiste stand te zetten.” Kortom: het technische aanbod moet beter gaan aansluiten op de bouwpraktijk en de wensen van bewoners.

Veel breder
Maar het probleem is nog veel breder, stelt Oostra: “De energietransitie en de circulaire opgave, op zich al complexe onderwerpen, zijn uiteindelijk slechts twee sliertjes uit de grote spaghettiberg van maatschappelijke opgaven voor de stad en de regio.” Individualisering, verstedelijking, demografische veranderingen, de inclusieve samenleving; al deze veranderingen grijpen in elkaar. “Dit betekent ook dat een maatschappelijk vraagstuk als de energietransitie niet langer kan worden opgelost door een enkel kennisdomein of enkel technische disciplines. Hierdoor zullen we nieuwe manieren van planning moeten verkennen waarmee complexe opgaven op een interdisciplinaire manier, fijnmazig en met meer draagvlak kunnen worden aangepakt.”

Opwarmingsoefening
“De energietransitie kan worden gezien als een opwarmingsoefening voor de grote uitdaging waarin we onze huidige lineaire manier van leven volledig gaan omvormen tot een complexe, circulaire en inclusieve samenleving”, stelt Oostra. “Het mooie van deze situatie van toenemende complexiteit is dat we onszelf zullen verrassen met de uitkomsten. Dat hoort bij het karakter van complexiteit: de mist in stappen op weg naar een nog onbekende toekomst.”

Mieke Oostra
Lector dr. ir. Mieke Oostra is in de zomer van 2018 benoemd tot lector Nieuwe Energie in de Stad aan Hogeschool Utrecht. Het lectoraat is ingebed in het Kenniscentrum Gezond en Duurzaam Leven en het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities. Het lectoraat is verbonden met de opleidingen van het Institute for Engineering and Design (IED).

Nieuwe energie: energietransitie van de gebouwde omgeving als onderdeel van complexe maatschappelijke transformatie.
Openbare les Mieke Oostra, gehouden op 9 juli 2019

Bezoekadres 

Padualaan 99
3584 CH Utrecht

smartsustainablecities@hu.nl

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen?

   Meld u aan voor onze nieuwsbrief   

     
 

 

 

Cookie-instellingen