De bijeenkomst Energiearmoede aangepakt!? van 19 januari 2023 is georganiseerd in het kader van de projecten EnergyMeasures en ENPOR. Beide Horizon 2020 projecten zijn gericht op de aanpak van energiearmoede. Op deze webpagina zijn de presentaties en verslagen van de bijeenkomst te vinden.

Het algemene verslag vindt u hier. Hieronder staan per parallelsessie de samenvatting van de sessie, met presentaties en verslagen.

Ronde 1 
 

• Parallelsessie 1: Van Energiebox tot energiebespaarmaatje: wat werkt? 

Energiebox is actief in tal van gemeentes waaronder Utrecht. Een persoonlijk adviesgesprek en adviesrapport staat in deze aanpak centraal, waarbij de bewoner ook een doos met energiebesparende producten ontvangt en eventueel geholpen worden met het aanbrengen van de producten. Tijdens deze sessie hoort u over de ervaringen en resultaten in Utrecht om bewoners die in energiearmoede leven te bereiken. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de particuliere huurders en het samenwerken met maatschappelijke organisaties om kwetsbare doelgroepen te bereiken.  

Mijn Groene Huis heeft in Zeist een cadeaubon van 75 euro uitgedeeld waarmee huurders in sociale en particuliere sector zelf energiebesparende artikelen en materialen  konden aanschaffen (online en op locatie in bouwmarkten). Voor hulp hierbij konden zij een energie-bespaarmaatje én een energie-conciërge langs laten komen.

In het project ENPOR zijn beide aanpakken onderzocht. Wat hebben deze aanpakken opgeleverd in termen van bereik en daadwerkelijke energiebesparing? Hoe geven Energiebox en Mijn Groene Huis een volgende acties vorm? Je verneemt het in deze presentatie.

Verslag Parallelsessie 1

Presentatie Bas Bunnik, Directeur Energiebox bij De Jonge Milieu Advies
Presentatie Hans Snel, Campagnemanager Mijn Groene Huis 

• Parallelsessie 2: Op basis van vertrouwen krijg je ook een armere wijk aan de energiebesparing

Hoe krijg je bewoners van een armere wijk zover dat ze tochtstrips monteren, radiatorfolie ophangen en een douchetimer gaan gebruiken? In de wijk Smitsveen in Soest zijn ze samen met de bewoners aan de slag gegaan. De bewoners zijn niet altijd even makkelijk te bereiken. Dat komt onder meer door taalproblemen; in de wijk Smitsveen wonen 71 nationaliteiten. Daar komt bij dat veel bewoners hier geen makkelijk leven hebben. Voor hen is het extra moeilijk om energiebesparende maatregelen te nemen. Daarom worden er veel dingen georganiseerd, zoals buurtfestiviteiten, door onder andere welzijnsorganisatie Stichting Balans. Daar zijn dan vaak ook tolks aanwezig. Dit zorgt ervoor dat alle bewoners terecht kunnen met hun vragen over de energierekening. En ook worden geholpen met andere problemen. Het gaat om lokaal organiseren, vertrouwen winnen en samenwerken met de mensen uit de wijk.  In deze presentatie vertelt onderzoeker ter Huurne over de energietransitie in Soest vanuit een sociaal perspectief.

Verslag Parallelsessie 2

Presentatie Maarten ter Huurne, onderzoeker lectoraat Participaties en Stedelijke Ontwikkeling HU 

• Parallelsessie 3: De lokale infrastructuur als basis voor energiearmoede aanpakken

In de Metropool regio Eindhoven (MRE) werken 21 gemeenten samen aan de energietransitie. Kwartiermaker van de MRE deelt in deze presentatie manieren waarop aanpakken tegen energiearmoede zijn georganiseerd in de verschillende gemeenten. In het bijzonder wordt tegen het licht gehouden de aanpak die lokale energiecoöperaties DEC-Oisterwijk en Hilverstroom momenteel uitrollen. Deze coöperaties willen mensen in drie stappen handelingsmogelijkheden geven; op de korte termijn dankzij laagdrempelige maatregelen aangebracht door zelfgetrainde lokale energieklussers en op de langere termijn met hulp bij isoleren en verdergaande verduurzaming. De reeds aanwezige lokale infrastructuur wordt versterkt en juist de mensen die het nodig hebben worden geholpen en ontzorgt om de woningen en gedrag te verduurzamen.  

Verslag Parallelsessie 3

Presentatie Jos Nij Bijvank, kwartiermaker Metropool regio Eindhoven Energiebesparing  

• Parallelsessie 4: Aan de slag met gedrag met de vastgoedeigenaar

Vastgoed is verantwoordelijk voor een groot deel van de CO₂ uitstoot, daarom wil a.s.r. real estate dit verminderen en zet deze vastgoedeigenaar zich in om tegen 2045 CO₂ neutraal te zijn. Samen met andere partijen in de markt is de Paris Proof Commitment ondertekend. In deze sessie vertellen wij over onze manier van maatschappelijk verantwoord ondernemen en de gezamenlijke duurzame activiteiten met onze huurders. We zien in verschillende acties van a.s.r. real estate om het energiebewustzijn van bewoners te stimuleren dat duurzaam wonen begint bij de huurders zelf. In deze sessie behandelen we een aantal voorbeelden, waaronder de Energy Battle. Wilt u hier meer over weten? Meldt u dan aan voor deze sessie.

Verslag Parallelsessie 4

Presentatie Kim Rimmelzwaan, accountmanager Woningen a.s.r. real estate 

• Parallelsessie 5: Deventer helpt mensen met laag inkomen met isoleren van de eigen woning  

De gemeente Deventer heeft mensen met een laag inkomen in een koopwoning geholpen om maatregelen (isolatie en HR++ glas) te treffen die de energierekening verlagen. In deze sessie hoort u meer over de aanpak en geleerde lessen. Een voorbeeld voor andere gemeentes die aan de slag willen met deze doelgroep. Wilt u alvast wat weten over de aanpak, kijk dan op www.deventerhelpt.nl   

Verslag Parallelsessie 5

Presentatie Pamela van den Berg, strategisch beleidsadviseur warmtetransitie gemeente Deventer 

 

Ronde 2 
 

• Parallelsessie 6: Inzichten en aanknopingspunten rondom het bereiken van mensen uit onderzoeken naar schuldpreventie

Het lectoraat Schulden en Incasso doet samen met partijen uit de schuldhulpverlening en incassobranche onderzoek om het werkveld verder te brengen. Het lectoraat Schulden en Incasso is de laatste jaren veel bezig met het thema schuldpreventie. Het bereiken van (kwetsbare) burgers die in de schulden dreigen te raken is daar een belangrijk speerpunt in. Om dit te verwezenlijken is onder andere het onderzoeks- en onderwijsproject Achter de Voordeur opgezet. Bij dit onderzoek gaan studenten (inmiddels al drie jaar) Utrechtse wijken in om inwoners vragen te stellen over eventuele geldzorgen. De zorgen over stijgende energieprijzen blijken hier niet te ontbreken!  

Daarnaast heeft het lectoraat Schulden en Incasso onderzoek gedaan naar effectiviteit van budgetcursussen. Een belangrijk vervolgonderzoek zette zich in op de deelname aan budgetcursussen vergroten. Hiervoor zijn verschillende interventies onderzocht en uitgewerkt in een handreiking.  

Welke inzichten kunnen we uit deze projecten meenemen rondom energiearmoede? Dit en meer wordt er besproken in deze sessie!   

Verslag Parallelsessie 6

Presentatie Barbera van der Meulen, onderzoeker lectoraat Schulden en Incasso HU 

• Parallelsessie 7: Realistische kijk op energiezuinig gedrag bij energiearmoede

Energie besparen in huis is goed voor de portemonnee en voor het klimaat, maar energiezuinig gedrag is niet vanzelfsprekend. Hoe kunnen bewoners met energiearmoede worden ondersteund om energie te besparen in huis? Voor mensen met een laag inkomen zijn er verschillende uitdagingen en is een goede balans nodig tussen wat van hen wordt gevraagd en wat ze kunnen opbrengen. Inzichten uit de gedragswetenschap geven een realistische kijk op energiezuinig gedrag bij mensen in energiearmoede en aanknopingspunten om dit te stimuleren: zoals het bieden van praktische hulp, samenwerken met informele netwerk en het betrekken het hele huishouden. Verschillende aanbevelingen, op basis van praktijkgericht onderzoek, worden besproken aan de hand van de drie randvoorwaarden voor gedrag. 

Verslag Parallelsessie 7

Presentatie Loes Kreemers – gedragswetenschapper HvA 

• Parallelsessie 8: Tochtige kamers en geen recht op toeslag: hoe pak je energiearmoede aan onder studenten?   

Tijdens deze sessie deelt Midas Bosman van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) inzichten over energiearmoede onder de doelgroep van studenten naar aanleiding van hun Meldpunt Energiearmoede. Ook delen we de uitkomsten van een HU studentenproject naar een energiearmoede aanpak voor studenten. Hoe bereik én help je deze doelgroep, in het bijzonder studenten die particulier huren? 

Verslag Parallelsessie 8

Presentatie Midas Bosman, Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) 

• Parallelsessie 9: Solidariteit in de energietransitie: energiecoöperaties pakken energie-armoede aan

Hoe kunnen energiecooperaties niet alleen duurzame energie opwekken, maar tegelijkertijd de situatie van bewoners met een smalle beurs helpen verbeteren? Met praktijkpartners (energiecooperaties, gemeente, provincie) hebben we onze tanden in dit vraagstuk gezet. Vanuit het EnergyMeasures project hebben we (DuneWorks, Het PON-Telos en Gemeente Eindhoven) gekeken wat mogelijke waardeproposities zijn en hoe een business model eruit kan zien, waarbij ook uitdagingen en mogelijke oplossingen besproken zijn. In deze sessie worden de eerste bevindingen gedeeld, en nodigen we de deelnemers uit om vanuit hun ervaring en kennis bij te dragen.

Verslag Parallelsessie 9

Presentatie Sylvia Breukers en Maisam Haydary, Duneworks  

• Parallelsessie 10: Bewegen via het sociaal weefsel van de wijk – Voedselbank project 

Voor de Voedselbank Rivierenwijk Utrecht heeft Energie-U geld ingezameld onder mensen die de korting op de energiebelasting niet nodig hadden. Energie- en waterbesparende artikelen zijn gekocht en uitgedeeld aan de klanten en enkele vrijwilligers van deze voedselbank. Ook was er iemand van de Energiebox-organisatie die afspraken maakte voor huisbezoeken. Daarna is Energie-U hetzelfde bij andere voedselbanken gaan doen.  Tijdens deze sessie hoort u of het beviel (meestal wel) en wat Energie-U en Energiebox nog meer konden doen.  Ook krijgt u een doorkijkje naar de plannen voor de toekomst.  

Verslag Parallelsessie 10

Presentatie Sander Willemsen, Energie-U